Hala Gąsienicowa na początku XX wieku

Noblistka, która w długiej sukni zdobyła Rysy

Maria Skłodowska-Curie to bez wątpienia kobieta wyjątkowa. Odważna, wybitnie uzdolniona, pełna pasji i miłości do gór. Przyjaciółka Einsteina, laureatka dwóch nagród Nobla, pierwsza kobieta-profesor na Sorbonie. Maria Skłodowska-Curie to niezwykła postać, która pierwszy raz odwiedziła Podhale w 1899r. wraz mężem Piotrem i rodziną. Chciała poznać Tatry, które dzięki rosnącej popularności Zakopanego, stały się celem wypraw wielu osób. Podczas pierwszej wyprawy Skłodowska-Curie wybrała się z mężem na Rysy, stając się jedną z pierwszych kobiet, które postawiły stopę na najwyższym polskim szczycie. Wówczas było to nie lada wyzwanie szczególnie dla kobiet, które nosiły długie suknie i kapelusze – niezależnie od okoliczności.

Kolejne podróże Skłodowskiej-Curie na Podhale miały miejsce dopiero 12 lat później. Niestety już bez towarzystwa męża, który tragicznie zginął w 1906 r. Według zapisków noblistka spędzała sporo czasu na Hali Gąsienicowej, a także wybrała się w kilkudniową wyprawę przez Zawrat do Doliny Niewcyrki.

Miejsca pełne inspiracji

Miłośnikiem górskiego krajobrazu i częstym gościem okolic Hali Gąsienicowej był Ignacy Jan Paderewski. Słynny pianista, kompozytor, polityk i działacz społeczny od 1883 roku regularnie bywał w Zakopanem i w Tatrach. W sierpniu 1884 roku razem z Tytusem Chałubińskim, Jankiem Kleczyńskim i Bartkiem Obrochtą odbył wyprawę po podhalańskich wsiach, której celem było poznanie jak największej ilości melodii ludowych. To właśnie ta wyprawa stała się inspiracją do skomponowania cyklu stylizowanych utworów fortepianowych na 4 ręce „Album Tatrzańskie”. Paderewski wykorzystał w nich m.in. fragmenty nut podhalańskich grywanych przez Bartusia Obrochtę.

Postać wspomnianego Bartusia Obrochty miała również wpływ na twórczość jednego z największych polskich kompozytorów, czyli Karola Szymanowskiego. To właśnie w Tatrach kompozytor miał szansę poznać muzykę podhalańską i słynnego Bartusia, a także jego syna Jana. Wpływ góralskiej muzyki odegrał niepodważalną rolę w późniejszej twórczości artysty, który skomponował balet „Harnasie” oparty właśnie na motywach góralskich. Jego fragmenty wykonywano w Polsce już od 1929 roku, ale pierwsze wykonania sceniczne miały miejsce poza krajem – w 1935r. w Pradze, w 1936r. w Paryżu, w 1937r. w Belgradzie i Hamburgu. W Polsce wystawiono na scenie „Harnasie” dopiero po śmierci Szymanowskiego w Poznaniu w 1938r.

Kilka razy w roku odwiedzał Tatry również Henryk Sienkiewicz, którego wielka miłość do gór zaowocował m.in. wprowadzeniem góralskich zwrotów do książek, czy słynną z „Potopu” sceną, w której to właśnie górale ratują króla Jana Kazimierza.

Tatry oraz Hala Gąsienicowa w swojej długiej historii były miejscem wypoczynku dla takich ludzi jak Helena Modrzejewska, Stefan Żeromski, Bolesław Prus, Stanisław Witkiewicz, Adam Asnyk, Jan Kasprowicz i wielu, wielu innych. ularność zaczęła się już na początku XX wieku. Hala Gąsienicowa była miejscem wypoczynku i natchnienia dla wielu polskich artystów – poetów, pisarzy, kompozytorów, malarzy, a także wybitnych ludzi nauki. Kto czerpał inspirację z obcowania z naturą? Oto kilka wyjątkowych osobistości, których obecność na Hali została wielokrotnie odnotowana w licznych kronikach.